Op stalbezoek
Waar komt die varkenskotelet nu eigenlijk vandaan? We kunnen uren filosoferen over biologische scharrelvarkens, megastallen of korte-keten-vlees, maar niets zo verhelderend als je botten aantrekken en zelf de boer op gaan. Daarom legt KRACHTVOER een tourbus in om op verkenning te gaan bij een kleinschalige en een industriële varkenskwekerij.
Eetschrijver en verhalenverteller Wilbert van de Kamp van de Youth Food Movement Nederland leidt de stalbezoeken in goede banen. In deze gastpost vertelt hij wat er met hem gebeurde toen hij zelf voor de eerste keer de stallucht van een kwekerij opsnoof en hoe dit zijn kijk op de varkenssector voorgoed veranderde.
Mijn naam is Wilbert. Ik ben 26, en ik vertel verhalen over eten. Ik organiseer in Nederland de Youth Food Movement Academie, waar 25 jonge mensen die werken met eten gedurende een half jaar elkaar en het voedselsysteem leren kennen.
Twee jaar geleden deed ik daar zelf aan mee, en dat was de eerste keer dat ik in een varkensstal terecht kwam. We gingen op bezoek bij Edwin en Elly, een echtpaar dat een zichtstal heeft: een stal waar consumenten door ramen de stal in kunnen kijken. Ik vond het – eerlijk gezegd – nogal stinken. Of de varkens er last van hebben weet ik niet. Want dat is het lastige aan varkens en communicatie: ze praten niet.
Een vriend van mij – chef-kok bij een restaurant in Amsterdam – eet sindsdien zijn eigen spareribs niet meer. Hij vond het heftig wat hij zag in die stal. En dat begrijp ik best wel. De grote schaal waarop we in Nederland en België varkens houden is niet houdbaar. Maar wie moet het initiatief nemen? De consument wil blijkbaar goedkoop varkensvlees. Veel boeren die ik ken zouden best willen veranderen naar het biologische systeem, maar ze staan onder enorme economische druk. Het is niet makkelijk onder die druk uit te komen: omschakelen betekent investeren in nieuwe stallen, en daarnaast duurt het 3 maanden, 3 weken en 3 dagen voordat een nieuwe zeug – die ook gekocht moet worden – opnieuw biggetjes baart. En dan moeten ze nog opgroeien tot slachtrijpe big of varken.
Groot is niet slecht, maar klein is niet altijd goed. Want is klein wel houdbaar? Kunnen we daar de wereld wel mee voeden? Of moeten we dat überhaupt niet willen? Daarom gaan we op bezoek bij twee varkenshouders: een groot- en een kleinschalige. Want de enige manier om het voedselsysteem beter te begrijpen is door te ruiken, zien, horen en misschien wel te voelen en te proeven.
Ik denk dat het belangrijk is om te weten waar ons eten vandaan komt. De ketens zijn soms zo lang en ondoorzichtig, en dan is het van belang dat we met de boeren praten die erover gaan. Ik hoop dat we aan het eind van de toer weten we waar ons varkensvlees vandaan komt. Of – om het even te relativeren – van twee plekken waar het vandaan komt. Ga mee!
De bus voor de varkenstour vertrekt zondag 18 oktober om 10u stipt aan de poorten van DE Studio in Antwerpen. Terugkomst aan het festivalgebouw is voorzien om 15u. Tickets zijn hier te koop.