MARTA

Zaterdag wordt het Kievitplein aan het Antwerpse Centraal Station ingepalmd door MARTA. Onder deze lieftallige vrouwennaam gaat een markt schuil waar boeren en verwerkers hun lokale producten aan de man brengen. Rechtstreeks van het veld op je bord.

De stadsakkermusketiers van Ondergrond en de korteketenfanaten van Labeur Locale sloegen de handen in elkaar vanuit eenzelfde groot gemis: een plek waar ze verse groenten, lokaal fruit, goed vlees en verantwoorde vis konden shoppen. Een markt waar ze boer en producent konden ontmoeten om hen de vragen te stellen die bij een kritische eter opborrelen: Wat heeft die koe gegeten? Waar is die makreel gevangen? Waar groeide het graan voor dit brood? Zijn die courgetten bespoten? Wie heeft die hazelnoten gekraakt? Het zevenkoppige team, bestaande uit zes dames en één heer, besloot deze  plek dan maar zelf te creëren. MARTA start als een rondreizende markt die drie maal op verschillende locaties in Antwerpen neerstrijkt tussen juni en oktober, om in 2016 uit te groeien tot een frequente markt met een vaste locatie.

“Het grote voorbeeld voor MARTA zijn de farmers markets die je in New York al decennia lang overal in de stad vindt”, vertelt organisator Annelies van den Bleeken, die drie jaar als chef in New York aan de slag was. “Boeren van net buiten de stad stallen er hun oogst uit en chefs en particulieren komen er wekelijks hun boodschappen doen. Eens je die overvloedig beladen groentekramen hebt aanschouwd, ziet de groenterayon van de Belgische supermarkt er plots wel erg droevig uit.” Maar dat goed draaiende boerenmarkten niet enkel mogelijk zijn in een overzeese metropool, bewijzen voorbeelden van dichterbij. “Kijk maar naar Rotterdamse Oogst”, zegt Daphné Pascual, “een markt waar enkel wordt verkocht wat er in een cirkel van 50 kilometer rond het hart van Rotterdam te vinden is. Of de Marché Bio in Brussel, een binnenmarkt waarvan het aanbod rechtstreeks bij boeren is aangekocht zonder de tussenschakel van een groothandel.” 

Antwerpen kon gewoon niet achterop blijven hinken. “Hoewel ik niet denk dat we hier veel vroeger mee hadden moeten komen”, meent Maarten Dieryck. “Het aantal boeren dat een publiek zocht was tot nu toe nog te klein. Maar doordat steeds meer stedelijke consumenten op zoek zijn naar de herkomst van hun eten, wordt het voor boeren ook interessanter om een zo kort mogelijke keten op te zetten. De boeren die op MARTA een kraam hebben zijn boeren die op kleine schaal werken en niet genoeg verdienen mochten ze hun producten allemaal tegen de heersende lage prijzen aan de grootdistributie verkopen.” Daphné: “De vraag naar producten met een verhaal stijgt en dat vertaalt zich in een aantal startende boeren die helemaal in onze filosofie passen.”

Wat opvalt is dat MARTA ondanks hun ecologische principes toch niet koos voor een strikt afgebakend criterium: het bio-label. “Voor ons is het lokale van groter belang”, poneert Maarten. “Ik heb liever iets op mijn bord dat van op 10 kilometer afstand komt en niet biologisch gecertificeerd is dan een stuk bio-fruit dat de halve wereld is rondgevlogen.” “We hebben altijd gekozen voor boeren die werken op een manier waar wij kunnen achterstaan, op die manier zijn we eigenlijk ons eigen label”, lacht Daphné. “Het zijn allemaal boeren die op een ecologische manier werken: ze zullen niet preventief bestrijdingsmiddelen inzetten maar bijvoorbeeld wel ingrijpen als het nodig is.”

“Wat voor ons erg leuk was, was op zoek gaan naar mogelijke samenwerkingen tussen verschillende marktkramers”, vertelt Ellen Pil. “Zo wisten we bijvoorbeeld dat Peter De Rycke van Migino – een bedrijfje dat noten- en zadenoliën maakt – met een overschot aan pulp kampt. Maar we bedachten ook dat je daarvan vast lekker brood kon bakken. Dus vroegen we aan onze marktbakker Aldo Neri om een brood te ontwikkelen. Het resultaat is een heerlijke stevig pompoenpittenbrood. En het geweldige is: zo wordt een restproduct ineens een waardevol ingrediënt. Het zijn dit soort synergiën waarvan we hopen dat er nog meer ontstaan tijdens de markten zelf.” “We willen daarbij ook echt inzetten op zo weinig mogelijk afval”, zegt Annelies. “Daarom koken we na elke markt een overschottenmaaltijd met de marktresten. Niets van dat lekkers mag verloren gaan.”

foto’s: Senne Van Der Ven

MARTA: zaterdag 13 juni op het Kievitplein in Antwerpen van 9u tot 17u // Alle nieuwtjes over de Antwerpse boerenmarkt en de locaties van de komende twee markten kan je volgen op de Facebookpagina van MARTA.