VLEES#1: film & filosofie

Wat zijn de wortels van de complexe relatie tussen mens en dier? Hoe evolueerde onze houding ten aanzien van vlees eten door de eeuwen heen? Aan welke wetten en restricties was het slachten van dieren in de loop van de geschiedenis onderworpen? En wat is de toekomst van onze vleesindustrie? Vlees eten roept vragen op. Dus staken we voor 30CC in Leuven een drieluik over “vlees” in elkaar. Op het programma: film, filosofie, nog meer film en zelfgedraaide worst.

In het eerste luik, op dinsdag 12 november in Cinemazed in Leuven, gaat Antoon Vandevelde op zoek naar de geschiedenis en filosofische gronden van onze ambivalente houding tegenover dieren.

Niemand beter om deze uitdaging aan te gaan, want naast professor filosofie aan de KU Leuven onderhoudt Antoon een grote groententuin en kweekt hij konijnen en eenden, die hij slacht voor eigen gebruik. Een filosoof-tuinder, dat levert ons bij de eerste ontmoeting meteen een bespiegeling op over het belang van gegrond zijn: Een tuinier laat zich ritmeren door de natuur. Je wordt iemand die de dingen doet als ze moeten gebeuren en niet als ze je zelf het beste uitkomen.

Dat Antoon zijn eigen dieren kweekt en slacht, zorgt ervoor dat hij een doorleefde, concrete relatie heeft met wat hij eet. Dat is in deze tijd niet evident. De meesten van ons hebben een grote afstand ten opzichte van de dieren die worden geslacht, waardoor het doden van een dier een abstract idee, een puur rationeel gegeven blijft.

Ook de manier waarop wij ons vlees verkrijgen is veranderd. Vroeger was een jager dagen op pad om een dier buit te maken. Jagen was een ‘eerlijk gevecht’ tussen mens en dier, want het dier had een kans op ontsnappen. In de industriële context van het slachthuis is er geen sprake meer van jagen en wordt het dier in extreme mate geïnstrumentaliseerd.

Dit verdingelijken van dieren is één uiterste van het spectrum. Aan het andere kant staat het extreem vermenselijken van dieren. Doorgedreven zorgen voor een dier – bijvoorbeeld een huisdier op dezelfde plechtstatige manier begraven als een mens – maakt ons ook onwennig. Deze twee tegenstrijdige intuities zijn steeds aanwezig in ons denken over dieren.

Al deze overpeinzingen krijgen we mee wanneer we bij Antoon binnen springen om te vragen of hij een lezing over dit onderwerp wilt geven. Gelukkig zei hij ja, het vervolg van zijn geestesarbeid krijgen we op dinsdag 12 november. Ter illustratie van zijn denkbeelden kijken we samen met hem naar 3 korte documentaires waarover hij telkens verder reflecteert:

In Murder Mouth komt de jonge Australische Maddie tot de constatatie dat wat voor haar grootmoeder de normaalste zaak van de wereld is – een kip slachten – voor haar een problematische kwestie is. Vanuit die vaststelling onderneemt ze een poging om de dieren die ze eet ook zelf te doden. In Meatwork, het vervolg op deze docu, gaat Maddie nog een stap verder en loopt een maand stage in een industrieel slachthuis. En in de derde en laatste film I Kill vertelt slachter Steve over zijn beroep: hij trekt van boerderij naar boerderij om runderen te slachten in hun ‘vertrouwde omgeving’.

Wie erbij wil zijn kan tickets bestellen via deze link.